Trước khi nói chuyện BIM platform hay mô hình, mình xin giới thiệu trước cái dRofus. Đây là một phần mềm để quản lý dữ liệu (data management) khá quan trọng
Ví dụ khi khởi đầu dự án xây dựng, thường chủ đầu tư làm việc chung với kiến trúc sư để thành lập file chương trình tổ chức không gian và hoàn thiện cho dự án (architectural program), làm cho từng phòng từng phòng một (room-by-room)
Ví dụ khi triển khai làm mô hình, trên Revit chẳng hạn, Kiến trúc sư thường phản ánh cái room-by-room này bằng cách tạo Room, đặt tên đánh số, tô màu tương ứng. Room thì dễ rồi, cái khó hơn là hoàn thiện, nội thất và trang thiết bị (FF&E = Furniture, fixtures and equipment).
Các thông tin về các phòng (room) và FF&E này thường được gọi là Dữ liệu Công trình (Building Data). Gọi là Dữ liệu Công trình để phân biệt với Dữ liệu Dự án (Project Data) là những thông tin như ai làm chủ đầu tư, ai làm chủ trì thiết kế kiến trúc, kết cấu, hoặc dự án có giá trị bao tiền…Nếu dữ liệu (data) là linh hồn của Object (family) thì Building Data là trái tim của công trình. Bạn thử tưởng tượng mô hình kiến trúc mà không có room, hoàn thiện, nội thất trang thiết bị… thì mô hình sẽ thế nào?
Tùy theo mức độ thông tin (Level of Information = LOI, PAS 1192-2 §9) mà bạn phải làm cho mô hình của mình nhưng mà giả dụ bạn ở Stage 4 hoặc 5 và phải phát triển đến Stage 7 (vận hành) đi, thì các FF&E này phải chứa các thông tin của nhà sản xuất. Tức là phải trong mô hình phải là các đối tượng (object) thật (hiệu gì và có thông tin kỹ thuật thế nào).
Nếu là các object thật thì việc (1) tạo ra nó và (2) quản lý nó rất là phiền hà vì:
1. Không phải nhà sản xuất nào cũng có family cho sản phẩm của mình
2. Việc tạo các đối tượng từ đầu là bất khả thi vì khả năng dựng hình cho nội thất và thiết bị của Revit hay ArchiCad khá hạn chế.
Thông thường các nhà sản xuất dùng các phần mềm CAD cho cơ học (mechanical CAD) như Catia, Solidwork, Inventor… để thiết kế các object này.
3. Ngay cả khi bạn khéo tay để có thể tạo được về mặt hình học thì các thông tin phi hình học (data) đi kèm cũng ngoài khả năng của bạn vì nó thuộc về nhà sản xuất. Mà các đối tượng này thì cực kỳ giàu thông tin (data rich families/components).
Ở đây các bạn thấy rõ là mô hình của bạn bị phụ thuộc vào bên thứ 3 – nhà sản xuất. Bởi thế, nếu làm BIM một cách toàn diện thì không chỉ có ngành xây dựng không thôi mà còn liên quan đến ngành công nghiệp sản xuất nữa. Trong các BIM Task Group của chính phủ Anh, họ có một nhóm làm BIM cho các nhà sản xuất gọi là BIM 4 Manufacturers (http://bim4m2.co.uk/). Mục đích là khuyến khích các nhà sản xuất tham gia vào tiến trình BIM. Đơn giản nhất là trước mắt phải tạo family các sản phẩm của mình để các bạn thiết kế dùng.
Tóm lại, mô hình FF&E thường là mô hình khó nhất trong các mô hình của BIM nếu chỉ dùng Revit hay ArchiCad mà không áp dụng các kỹ thuật khác.
Hiện các bạn làm mô hình FF&E thường làm là:
1. Hoặc là tìm các family thực trên các thư viện để sử dụng, ở UK có 3 thư viện object phổ biến là:
1. National BIM Library, https://www.nationalbimlibrary.com/
2. Bimobject, http://bimobject.com/en
3. BIM Store, https://www.bimstore.co.uk
2. Hoặc là dùng các Generic graphic object + specification: các bạn dùng các đối tượng phổ thông (generic object), gần gần giống với cái Object thực mà công trình sử dụng rồi liên kết thêm các tài liệu kỹ thuật (dưới dạng link đến file pdf) vào mô hình.
Nếu là công trình nhỏ, số lượng rooms và FF&E không lớn thì Revit có thể quản lý được. Tuy nhiên, với các công trình lớn thì khá phức tạp như là file revit sẽ phình ra, tìm kiếm cũng khó khăn… Về lâu dài, Revit, ArchiCad…không thể dùng để quản lý các FF&E này được bởi vì các nhược điểm như:
• Cứ mỗi lần bạn muốn thay nội thất hay thiết bị, ví dụ thay kiểu này sang kiểu khác chẳng hạn, bạn phải bật mô hình lên để thay object này bằng object khác. Đồng thời phải thay luôn các file chứa thông số kỹ thuật.
• Một số văn phòng vẫn duy trì song song file excel để quản lý FF&E bên cạnh mô hình, nên mỗi lẫn thay cái này là phải bảo đảm cái kia cũng thay theo.
• Chủ đầu tư phải có Revit hay ArchiCad mới có thể xem được
Từ nhiều năm nay, người ta có xu hướng tách biệt việc quản lý room-by-room ra khỏi các mô hình của BIM bằng cách tạo ra các cơ sở dữ liệu song song với mô hình nhưng kết nối với mô hình. Kịch bản là:
1. Bạn có một mô hình 3D được tạo ra bởi Revit hay ArchiCad. Mô hình này chỉ có tường (wall) thôi, không có nội thất gì cả.
2. Bạn tạo danh sách FF&E dưới dạng một cơ sở dữ liệu (Database) trên một phần mềm thứ 2 nào đấy. Chổ bọn mình chọn dRofus làm giải pháp. https://www.youtube.com/watch?v=HkO35b21Oj8
3. dRofus là web service, lưu trữ dữ liệu trên cloud nên các bên tham gia đều có thể khai thác được, nó liên kết 2 chiều với mô hình 3D của Revit hoặc ArchiCad để chỉ định cho mô hình 3D biết là ở room nào có các FF&E nào. Cả thông tin lẫn đồ họa .
Liên kết 2 chiều nghĩa là khi bạn sửa một bên thì bên kia tự động thay đổi theo. Tức là ở bước 3, bạn có thể thay đổi FF&E trong mô hình 3D và danh sách FF&E trên dRofus sẽ được cật nhập một cách tự động.
4. Sau đấy việc quản lý FF&E gần như giao trọn cho dRofus như xuất bản tóm tắt cho từng phòng, thống kê thiết bị, nội thất,…
Các bạn có thể xem video dưới đây để xem tương tác giữa dRofus với Revit thế nào:
https://www.youtube.com/watch?v=Q4hmpwNvZE8
1. Bạn mở mô hình Revit và chọn một room bất kỳ
2. Kết nối với dRofus và Kéo thả các nội thất bạn muốn
3. dRofus sẽ tự động nhận dạng Room và thống kê trong room đó có gì
Đây là cách thủ công nhất, thông thường các bạn quản lý FF&E sẽ nhập tự động hàng loạt các room trên dRofus bằng bảng như là trên Excel vậy.
Bên cạnh đấy, Ifc viewer của dRofus giúp bạn định vị được các room của bạn ở đâu, hoặc lọc các loại nội thất…
Vậy là bạn giải quyết xong một chuyện khá nhức đầu đó là quản lý nội thất và trang thiết bị của dự án FF&E. Phần này thường cũng chiếm nhiều tiền lắm, các khách sạn thì tầm 12-16% giá thành, bệnh viện thì còn hơn. Bạn không cần phải mô hình chi tiết tất cả để gán dữ liệu mà bạn chỉ cần nhập văn bản. Ưu điểm nhất của các giải pháp này là có thể chuyển giao cho chủ đầu tư tập hợp các FF&E của công trình, mà lại dưới dạng Database, rất thuận tiện để khai thác trong giai đoạn vận hành.
dRofus chỉ là một trong những giải pháp hiện có, ngoài ra còn những giải pháp khác cũng không kém cạnh bao nhiêu:
• Ideate–BIMLink, http://ideatesoftware.com/, đơn giản nhất, cơ sở dữ liệu là excel
• Codebook, http://codebookinternational.org.uk/
• ONUMA, http://www.onuma-bim.com/
Tác giả: Long Thang (Tal)
Nguồn:ViBIM