Bạn sẽ nghĩ tới điều gì đầu tiên khi được hỏi về sự tiện nghi? Nội thất xa hoa, ghế tựa thú bông êm ái hay là nội thất màu trơn ưa nhìn? Sẽ ít ai nghĩ về văn phòng của họ, nguyên nhân có lẽ bởi sự hiểu lầm cơ bản về một định nghĩa khác của sự tiện nghi. Khi sự tiện nghi được định nghĩa như một trạng thái hài lòng xuất phát từ những đồ nội thất cụ thể, hiển nhiên rằng kiến trúc sư sẽ đóng một vài trò then chốt trong việc đem lại sự hài lòng đó – không chỉ bao gồm không gian dành cho các hoạt động giải trí.
Các nhà thiết kế và kiến trúc sư là người chịu trách nhiệm cho các tiêu chuẩn về hình ảnh, nhiệt và âm thanh của không gian, chưa kể đến chất lượng không khí trong nhà của nhà ở và văn phòng. Đây là yếu tố căn bản khi xét đến việc trong thế kỉ XXI này, cư dân các vùng đô thị dành trung bình đến 90% thời gian cho các hoạt động trong nhà. Con người chịu ảnh hưởng trực tiếp từ sự cân bằng/mất cân bằng giữa các yếu tố vật chất, tinh thần và sự hài hòa của không gian thiết kế trong nhà.
Theo đó, các tiện nghi về nhiệt dường như trở thành một yếu tố thiết yếu, nhưng lại chưa được coi trọng như một trong những mục tiêu tổng quan trong quá trình thiết kế. Hơn cả việc tính toán các yếu tố về âm thanh và trực quan trong không gian xây dựng, các kiến trúc sư cần có kiến thức vững chắc về một số concept nền tảng giúp đưa ra được những bản vẽ tốt nhất. Sự hiểu biết sâu rộng về cách lựa chọn nội thất sẽ ảnh hưởng tới các đánh giá định tính về phòng họp, nhà ở, rạp chiếu phim… cũng như cải thiện khả năng ra quyết định về kiến trúc cơ bản, qua đó giúp tạo ra nhiều không gian thoải mái hơn cho nhà ở và văn phòng.
Các yếu tố của sự tiện nghi và cách xác định chúng
Tiện nghi về âm thanh
Sự tiện nghi về âm thanh được đặc trưng bởi mức âm thanh phù hợp: chất lượng âm thanh và sự loại bỏ các tạp âm không mong muốn. Mỗi công trình (nhà ở, văn phòng, trường học, trung tâm y tế hay khách sạn) cần có những miêu tả chi tiết và chính xác về những tiện nghi âm thanh này.
Tiện nghi về hình ảnh
Là điều cần thiết để đem lại cảm giác tối ưu về sự hài lòng, ánh sáng không chỉ mang kiến trúc đến gần hơn với cuộc sống mà ngược lại, mang sự sống đến cho kiến trúc. Mỗi yêu cầu, công trình khác nhau cần có những mức chất lượng ánh sáng khác nhau; sự tối ưu trong việc phân bố không gian sẽ ảnh hưởng tới trải nghiệm thực tế với ánh sáng tự nhiên cũng như ánh sáng nhân tạo. Sự kết nối trực quan với thế giới bên ngoài có liên hệ mật thiết với nhịp đồng hồ sinh học của chúng ta, qua đó cùng với chất lượng của thiết kế trong nhà, tạo nên một đánh giá tổng quan về thẩm mỹ cho công trình.
Tiện nghi về nhiệt
Tiện nghi về nhiệt được xác định thông qua nhiệt độ không khí, độ ẩm và các luồng gió. Mức nhiệt lí tưởng bị ảnh hưởng bởi yếu tố địa lí và văn hóa của mỗi khu vực, nhưng nhiệt độ trong khoảng 21-24°C (69.8-75°F) tạo nên sự thoải mái hơn cả.
Chất lượng không khí
Chỉ số này được chỉ ra nhờ độ trong lành của nguồn không khí, sự ô nhiễm và mùi thơm có thể cảm nhận được. Chỉ số chất lượng không khí thường được đánh giá thông qua mức độ tập trung của CO2 và VOC (các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi), cũng như tỉ lệ các vi hạt và sự hiện diện của chất độc hại (nếu có).
Với sự gia tăng của quá trình đô thị hóa, giả sử rằng ở quy mô toàn cầu, mỗi tuần sẽ có 1 triêụ người chuyển đến các thành phố và đô thị, khi đó chúng ta cần lưu tâm đến các cách xây dựng bền vững (giảm thiểu sự phụ thuộc vào tài nguyên thiên nhiên) trong khi chú trọng hơn đến sức khỏe và sự thoải mái của người dân. Các vấn đề về sức khỏe không còn là chuyện riêng của mỗi người nữa khi xã hội phải bỏ ra một số tiền không nhỏ dành cho việc cải thiện sức khỏe và khối lượng công việc bị ảnh hưởng. Theo một báo cáo của ASHRAE (Hiệp hội các kỹ sư về Hệ thống sưởi, Tủ lạnh và Điều hòa của Hoa Kỳ), giảm thiểu các bệnh về đường hô hấp, dị ứng và cảm thông thường có thể tiết kiệm được hàng tỉ đô la Mỹ – vốn có thể bắt đầu từ các bản vẽ!
Điều cần thiết đối với các kiến trúc sư là cố gắng giảm bớt sự bất đồng với bên tư vấn và học tập những concept đơn giản để giải quyết các vấn đề cần phải đối mặt. Cách tiếp cận có trách nhiệm này không chỉ giúp các cư dân của công trình mà còn đóng vai trò quan trọng cho sự bền vững của công trình đó. Các kiến trúc sư, nhà sản xuất và các nhà thầu cần nâng cao nhận thức về việc xử lí chất thải, đặc biệt khi hiện nay, các công trình đa năng hay sửa chữa-cải tạo có mặt ở khắp mọi nơi. Một số chiến lược khi bắt tay vào thiết kế dự án mới hay cải tạo bao gồm dựng mô hình dễ tháo dỡ, các hệ thống thi công tiền chế tạo, in 3D, và quan trọng hơn cả, tăng cường việc sử dụng các tiềm năng của BIM để giảm thời gian thi công, số lượng sản phẩm thải loại và chi phí logistic.
Các kiến trúc sư có thể đạt được sự hiệu quả trong việc sử dụng tài nguyên theo nhiều cách khác nhau, và đây là tiền đề để thảo luận cho các đề tài lớn hơn sau này. Các tiêu chuẩn về tiện nghi có thể áp dụng trong mọi hoàn cảnh thời tiết cũng như nhiều kiểu công trình khác nhau. Để tìm hiểu thêm về các kiến thức cần thiết này, bạn có thể tham khảo các nội dung về Sự tiện nghi và Bền vững trong Kiến trúc; hoặc website Saint Gobain’s Multi-Comfort với các nội dung mang tính học thuật cao.
Các kiến trúc sư có thể trở thành những người tiên phong trong các thiết kế có tính bền vững và hiệu quả sử dụng năng lượng. Không chỉ vậy, việc giảm lượng chất thải trong quá trình thi công còn có liên hệ với các nguyên tắc cơ bản của sự tiện nghi, qua đó góp phần đưa quá trình đô thị hóa trên toàn cầu trở nên thông minh hơn và ít phụ thuộc vào tài nguyên hơn.
(Theo Archdaily)
